Kimi icatlar vardır tarihi ve insan hayatını baştan aşağıya değiştiren. Para da bu icatlardan biridir. Değiş tokuşla yapılan ticarete son verip bir yeni bir değişim aracının icadıyla ticaret bambaşka bir yöne evrilmiştir. İşte bu parayı icat edip de bu değişimi sağlayan devlettir Lidyalılar. Bugünkü yazımızda insanlık tarihi için çok önemli bir yere sahip olan Lidyalıları inceleyeceğiz. Lidyalılar’ı kim kurdu? Lidyalılar hangi bölgede hüküm kurdu? Bunlar ve benzeri birçok sorunun cevabını bugünkü makalemizde bulabileceksiniz.
Lidyalılar’ın Kuruluşu
Lidyalılar, MÖ. 680 yılında Friglerin yıkılması sonucu Kral Giges tarafından kurulmuştur. Devlet bugünkü Gediz ve Menderes Irmakları arasına yerleşmiştir. Devletin kurulduğu yer günümüzde Manisa’nın Salihli ilçesinde yer almaktadır. Hint Avrupa kökenli bir kavim olan Lidyalılar, ilk dönemlerde Hititlerin; sonraki dönemlerde ise Friglerin hakimiyeti altında yaşamışlardır. Friglerin yıkılması sonucu bağımsızlıklarını kazandılar. Kral Giges, güçlü bir ordu kurarak devletin sınırlarını Kızılırmak Nehri’ne kadar genişletti.
Doğanın Engellediği Savaş: Halys Nehri Muharebesi ya da Tutulma Muharebesi
Lidyalılar, Kızılırmak Nehri’ne kadar genişleyince doğuda büyük bir güç olan Med’lerle komşu durumuna gelmişlerdi. Bu da kaçınılmaz olarak bir savaşa sebebiyet verecekti. Nihayetinde savaş meydana geldi. Herodot‘a göre MÖ.591’de başlayan savaşın altıncı yılında bir güneş tutulması meydana geldi. O dönemin insanları güneş tutulmalarına çok büyük anlamlar yüklemekteydi. Bu yüzden savaşın tarafları bunu “Tanrılar savaşmamızı istemiyor” olarak yorumladı ve Babiller ile Klikyalılar‘ın arabuluculuğuyla barış antlaşması yaptılar. Sonuç olarak Kızılırmak Nehri, Lidyalılar ve Medler arasında sınır oldu.
Lidyalılar ‘ın En Parlak Dönemi
Lidyalılar, en parlak dönemlerini son kralları Kroisos(Karun) döneminde yaşamışlardır. Bu dönem devlet öyle bir zenginlik içindedir ki, günümüze kadar gelen deyime konu olmuştur. Karun kadar zengin deyimi. Bu dönemde Lidya ülkesi kültür ve sanat merkezi haline geldi.
Lidyalılar ‘da Ekonomi
Lidyalılar’ın ilk parayı icatlarına bakarak da ticarete verdikleri önemi tahmin edebiliriz. Tüccar bir devlet olan Lidyalılar, ticareti geliştirmek amacıyla Efes’ten Mezopotamya’ya ünlü Kral Yolu‘nu yaptılar. Bu sayede hem doğu-batı arasında ticari faaliyetler hem de etkileşim artmıştır.
Lidyalılar’da Dil ve Din
Lidyalılar’ın dili Hitit diliyle benzerlik göstermektedir. Hint Avrupa kökenli bir kavim olan Lidyalıların resmi bir dini yoktu. Bereket tanrıçası Kibele önemli bir yere sahipti. Bunun yanı sıra Apollo, Zeus, Artemis gibi Yunan tanrılarına tapılmaktaydı. Lidyalılar, Friglerde olduğu gibi kral ve asil insanların ölülerini yığma tepeler adı verilen “tümülüs“lerin altındaki gizli odalara gömerlerdi.
Lidyalılar’ın Önemli Özellikleri
- Ekonominin temeli ticaret. Değiş tokuşun yetersizliği sonucu parayı icaat ettiler.
- Efes’ten Mezopotamya’ya Kral Yolu’nu yaptılar.
- Tüccarların mallarını koruma amaçlı devlet güvencesi verildi.
- Ticarete büyük önem vermişlerdir. Orduları ücretli askerlerden oluşmuştur.
- Persler tarafından yıkıldılar.
