Hepimizin çok yakından tanıdığı bir otomobil markası Toyota. Japonya’da çok büyük yıkıma neden olacak bir savaşın arefesinde ortaya çıkan bu marka günümüzde dünyada en çok satılan otomobil markaları arasına girmiştir. Bu süreç nasıl işlemiştir? Mağlup bir ülkenin içine düştüğü krizden nasıl olup da Toyota kendini korumuş ve büyümüştür? Ünlü marka kim tarafından kurulmuştur? Bugünkü yazımızda tüm bu soruların cevaplarına odaklanacağız. Şüphesiz ki, Toyota’nın hikayesi öğretici bir hikayedir. Çünkü zorluklardan şikayet etmeyip çabalamanın başarıya götüreceğini gösteren iyi bir örnektir.
Toyota’nın Kuruluşu
Toyota Company, 1937 yılında bir dokuma şirketinin bağrından çıkarak Kiichiro Toyoda tarafından kurulmuş bir şirkettir. Peki bir otomobil markasının dokuma şirketiyle ne gibi bir alakası olabilir? Toyoda Automatic Loom Works adlı dokuma şirketi’ni Kiichiro’nun babası Sakhiro Toyoda kurmuştur. Kiichiro’nun genç yaşlarından itibaren otomobile olan tutkusu onu Avrupa ve Amerika’ya bir keşif gezisine çıkarmıştır. Bu gezi dönüşünde babasının ve japon hükümetinin teşvikiyle şirketin bir bölümünde otomobil üretme çalışmalarına başlamıştır. Bu çalışmalar sonucunda 1934’te ilk motor, 1936’te ise ilk Toyota Model AA otomobilini üretmiştir. Üretilen bu otomobil Chevrolet 65 modelinden esinlenmiştir. Üretilen bu ilk otomobil, askeri amaçlıydı. Sonrasında Kiichiro, 1937’de bağımsız bir Toyota Company’i kurmuştur.
Kichiro Toyoda Kimdir?
1894’te Japonya’da Yamaguçi şehrinde dünyaya geldi. Dokumacı bir babanın oğlu olan Kichiro, Tokyo üniversitesinde mühendislik eğitimi aldı. Gemi inşası üzerine eğitim almasına rağmen o, otomobillere meraklıydı. Sürekli bir otomobil şirketi kurma hayali kuruyordu. Ülkesindeki arabaların dışardan gelmesini bir türlü kabullenemiyor. Bir japon marka otomobilin olmasını can-ı gönülden istiyordu. Sonunda istediğini elde etti ve ünlü Toyota otomobil şirketini 1937’de kurdu. 65 yaşında kalp krizinden hayatını kaybetti.
II.Dünya Savaşı ve Toyota
Japonya hükümetinin teşvikleriyle ilk otomobilini üreten Toyota, savaş döneminde büyük sıkıntılar içerisine girmiştir. Bu süreçte Japon hükümetine askeri kamyon ve kamyonetler üretmiş ve önemli bir rol üstlenmiştir. Toyota’nın Japonlar için önemini anlayan müttefik kuvvetler, Toyota fabrikasını bombalamışlardır. Savaşta kesin bir şekilde mağlup olan Japonya ağır bir ekonomik kriz içerisine girmiştir. Kriz içerisinde toparlanma çabaları içerisine giren Toyota, 1947’de ilk binek modeli olan SA’yı piyasaya sürmüştür. Yeni bir otomobil üretmesine rağmen şirket, işçilerin ücretlerini düşürmeye girişti ancak kabul edilmedi. Süreç adeta Toyota’yı iflasın eşiğine getirmişti.
Toyota’yı Ayağa Kaldıran Savaş
II.Dünya Savaşı yenilgisinin ülkede yarattığı krizden etkilenen Toyota’ya 1950’de başlayan Kore Savaşı adeta bir hayat öpücüğü olmuştur. Kore Savaşı 1950-1952 yılları arasında Kuzey Kore ve Güney Kore arasında meydana gelmiştir. Bu savaşta sadece Kuzey’e Komünist Çin ve Sovyet Rusya destek verirken Güney’e ise ABD ve Batı bloku destek vermekteydi. ABD’nin savaş için askeri araç ihtiyacı ortaya çıkınca ve bu araçların Amerika’dan getiremeyince Toyota devreye girdi. ABD’ye nakit para karşılığı birçok araç satan Toyota, adeta batmaktan kurtuldu. Bununla birlikte ilk kez yurtdışına da araç satış gerçekleşmiş oluyordu. 1950’de Kiichiro’nun kuzeni Elji Toyoda‘nın da şirketin başına geçmesiyle üretim teknolojisi değişti ve marka giderek daha da ünlenmeye başladı. Bu değişim Elji’nin Ford’un üretim teknolojisini getirmesinden kaynaklanıyordu.
Toyota’nın Japonya’dan Dünyaya yayılışı
Marka, 1955’te Toyota Crown modelini piyasaya sürdü. Çok fazla satılan bu model sayesinde markanın bilinirliği daha da arttı. Crown modeli, 1957 yılında ABD’ye ihraç edilen ilk Toyota olmayı başardı. 1963’te ilk kez Japonya dışında Avustralya’da bir üretim merkezi açtı. 1960-63 yılları arasında Avustralya’da rekor seviyede Toyota marka araç kullanılmaya başlandı. Marka, 1960’da Tayland’da 10 milyonuncu aracını üretti. Hino Motors ve Daihatsu şirketleriyle ortaklık antlaşması yaptı.
1970’ler ve Toyota Corolla
Toyota, 70’lerde Corolla modelini üretti. Bir efsane haline gelen Corolla, az yakıt harcayan iyi performans veren kaliteli bir araçtı. Bu model, şirketin satışını 40 milyona ulaştırdı. Spor arabalara yönelik de araç çıkaran Toyota, 80lerde Supra ve Lexus modelini çıkardı. Mercedes ve BMW’ye karşı çıkarılan Lexus, ABD’de çok fazla sattı. İhtiyaca yönelik araç çıkarma konusunda ustalaşan şirket, dünyaca tanınır hale gelmişti.
2000ler, Türkiye ve Toyota
2000li yıllarda da yeni modeller çıkarmaya devam eden şirket 2008 yılının ilk çeyreğinde global satışta bir numara olmuştur. Marka aynı zamanda bu yıllarda F1’e de adım atmıştır. Şirketin Türkiye şubesi 2000’de %65 Sabancı, %25 Toyota %10 Mitsui ortaklığıyla açıldı. 2009’da Sabancı, tüm hissesini 85 milyon dolara ALJ Holdinge sattı.
Toyota Logosunun Tarihçesi ve Anlamı
Şirketin ilk logosu bir yarışma sonucu elde edildi. 1989’da ise bugünkü logo tasarlanmıştır. Şirketin logoyla ilgili açıklaması şöyle;
“Geniş bir oval şekli, dik biçimde kesen iki farklı oval, müşterinin ve şirketin kalbini temsil ediyor. Üst üste binen iki oval, müşteri ve şirket arasındaki karşılıklı ilişki ve güveni işaret ediyor. Geniş oval ve ovalin içinde yer alan diğer ovalin T şekli biçiminde kesişmesi ise Toyota’nın T’sini ve direksiyonunu simgeliyor. En geniş oval, Toyota’yı kucaklayan dünyayı temsil ediyor. Her ovalin farklı kalınlıkta bir dış çepere sahip olması ise Japon kültüründeki fırça darbesine bir göndermede bulunuyor”
Toyota’nın İsmi Nereden Gelmektedir?
Toyota’daki T harfi japonca’da 8 çizgiden oluşuyor. 8 ise Japon kültüründe şanslı rakam olarak görüldüğü için bu isim tercih edilmiş. Aynı zamanda daha kolay okunabilmesi bakımından da Toyota‘nın seçilmesi söz konusudur.
Sonuç
Yıkımın eşiğine gelmiş bir ülkenin ortasında ayakta kalmayı başaran Toyota’nın hikayesi azmin ve sabrın hikayesidir. İlk olarak babasının dokuma şirketinin bir bölümünde yerli bir otomobil üretme çabasıyla işe başlayan Kiichiro Toyoda, dünya devlerinden biri olacak Toyota’nın hikayesini başlatmıştır. Toyota, ilk zamanlar savaştaki ihtiyaca yönelik araba üretmiş sonrasında binek arabalar da üreterek dünyaya açılmıştır. II.Dünya savaşı sonrasında iflasın eşiğine gelen şirket, Kore Savaşı’yla hayat öpücüğü almış ve yoluna devam etmiştir. Krizin üstesinden gelen şirket sürekli yeni modeller üreterek piyasada bilinirliğini arttırmış. Petrol krizinin yaşandığı yıllarda yakıt tasarruflu, kaliteli ve ucuz arabalarla tüm dünyada bir tanınırlık elde etmiştir. 2015’te Küresel Yeşil Marka ödülü alan Toyota’nın 70’e yakın fabrikası ve 350 bin civarında da çalışanı bulunmaktadır. AR-GE’ye verilen önemle çağın ihtiyaçlarına cevap verebilen şirket, hybrid modeller de üretmiştir. Şirket, Mitsubishi’den sonra Japonya’nın en çok kazanç elde eden ikinci şirketi unvanını elinde bulundurmaktadır.
